Καθημερινά, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συνασπισμού Δράσης για το Δικαίωμα στη Στέγαση και στην Πόλη γίνονται μάρτυρες των εκδηλώσεων της στεγαστικής κρίσης και νιώθουν την ανάγκη να αντιμετωπίσουν τις συστημικές αιτίες της. Πρέπει να αναγνωρίσουμε πώς το χρηματοδοτικό κεφάλαιο έχει αποκτήσει ένα τεράστιο πλεονέκτημα από τον μετασχηματισμό της εμπορευματοποιημένης κατοικίας σε αντικείμενο χρηματοοικονομικής κερδοσκοπίας και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στο παρελθόν.
Αυτή η διαδικασία αποτελεί μέρος της χρηματιστικοποίησης της κατοικίας παράλληλα με την αυξανόμενη κυριαρχία των χρηματοπιστωτικών παραγόντων στην παραγωγή και την ανταλλαγή κατοικιών και συναφείς αλλαγές στην αγορά, το κράτος και τα νοικοκυριά. Αλλά μπορούμε επίσης να αναγνωρίσουμε ότι ο μετασχηματισμός της κατοικίας σε χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο δεν σημαίνει ότι η συσσώρευση κεφαλαίου μέσω της εκμετάλλευσης δεν συνεχίζει να λειτουργεί στην παραγωγή της στέγασης. Ενώ παρατηρούμε τον τρόπο με τον οποίο συσσωρεύεται το κεφάλαιο μέσω της στέγασης και το πώς η χρηματιστικοποίηση επηρεάζει την ιδιοκατοίκηση, την ιδιωτική ενοικιαζόμενη κατοικία, ακόμη και την κοινωνική στέγαση, δεν πρέπει να ξεχνάμε να αναρωτιώμαστε πώς αυτή η διαδικασία συνδέεται με άλλες μορφές συσσώρευσης κεφαλαίου στο σύγχρονο καπιταλισμό.
Αυτό είναι το ευρωπαϊκό πλαίσιο, που περιλαμβάνεται στην πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά με τίτλο “Χρηματοδότηση της στέγασης, τάσεις, φορείς και διαδικασίες”, την οποία δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για το δικαίωμα στη Στέγη και στην Πόλη, ήδη από το 2018, με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ. Αυτή η ερμηνεία διατρέχει σε μεγάλο ποσοστό την ενωτική πρωτοβουλία κατά των πλειστηριασμών που διοργάνωσε την εκδήλωση με θέμα “Πλειστηριασμοί – Εξώσεις, η λεηλασία συνεχίζεται”, στις 12 Ιανουαρίου 2023, στην Αθήνα.
Ελλάδα: 10 χρόνια δράσεις ενάντια στους πλειστηριασμούς
Παράλληλα με την ευρωπαϊκή αναφορά κυκλοφορεί μια πρόσφατη έκδοση στα ελληνικά με τίτλο “2012 – 2022, 10 χρόνια κίνημα κατά των πλειστηριασμών“, αφιερωμένη στη δεκαετία δράσης του ελληνικού κινήματος κατά των πλειστηριασμών, που περιλαμβάνει φωτογραφίες και στοιχεία από τα όσα συνέβησαν αυτή την περίοδο πολύ συγκεκριμένα στην Ελλάδα. Η έκδοση κάνει μια ιστορική αναδρομή στον “βομβαρδισμό” της υπερπροσφοράς τραπεζικών προϊόντων (δανείων, ιδιαίτερα στεγαστικών δανείων και καρτών) και εξηγεί πώς οι αυξημένες δανειοληψίες είχαν ως αποτέλεσμα τον διπλασιασμό ή και τριπλασιασμό των τιμών των ακινήτων, ώστε η απόκτηση στέγης μόνο με ιδιωτικούς πόρους και χωρίς δανεισμό να είναι σχεδόν αδύνατη για τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. Κι ενώ μέχρι το 2010 μόνο το 5% των δανείων εμφάνιζαν εικόνα μη εξυπηρετούμενου, την περίοδο 2010 – 2016 το ποσοστό αυτό εκτινάχθηκε στο 46%, όπου και πάνω κάτω παραμένει μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια παραθέτει Νόμους που ίσχυσαν για την προστασία της πρώτης κατοικίας, φωτογραφίες από τις δράσεις των πρωτοβουλιών ενάντια στις εξώσεις, τους πλειστηριασμούς και την βραχυπρόθεσμη μίσθωση και καταλήγει με ένα χρονολόγιο από την πρώτη συνέλευση του κινήματος στο θέατρο ΕΜΠΡΟΣ, μέχρι την αποτροπή έξωσης στην περίπτωση του Ζωγράφου που τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας πολύ πρόσφατα.
Τα βασικά αιτήματα της ενωτικής πρωτοβουλίας κατά των πλειστηριασμών είναι τα εξής:
- Η κατάργηση του νέου πτωχευτικού νόμου, που αποτελεί εργαλείο απόλυτης προστασίας των τραπεζών και η διαμόρφωση ενός δίκαιου πλαισίου διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.
- Η παύση δια νόμου των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας με δίκαια κριτήρια ως προς το ύψος της οφειλής και την αξία του ακινήτου.
- Η διαγραφή χρεών ή το δραστικό κούρεμά τους καθώς, όπως υποστηρίζουν όχι μόνο τα κινήματα αλλά πλήθος οικονομικών μελετητών, οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξαναπάρουν τις ζωές στα χέρια τους, αν ακολουθούνται από υπέρογκα χρέη που διαμορφώθηκαν μέσα σε συνθήκες κρίσης.
Για την εκδήλωση – συζήτηση των κινημάτων υπεράσπισης του δικαιώματος στη Στέγη
Την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2023 η ενωτική πρωτοβουλία κατά των πλειστηριασμών διοργάνωσε μια εκδήλωση με σκοπό να μας ενημερώσει για τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα μέσα από τις τοποθετήσεις 3 δικηγόρων που ασχολούνται με υποθέσεις εξώσεων και πλειστηριασμών. Τη συζήτηση συντόνισε η Τόνια Κατερίνη. Εκτός από τα νέα που το πάνελ μοιράστηκε με το κοινό, ήταν έκδηλη μια πραγματικά ενωτική προσέγγιση αριστερών κομμάτων και δημοτικών παρατάξεων που υποστηρίζουν από το ίδιο σημείο οπτικής το δικαίωμα στη στέγη, όπως προέκυψε από τις τοποθετήσεις τους μετά την ολοκλήρωση των τοποθετήσεων των βασικών ομιλητών.
“Σήμερα η επίθεση στο πεδίο των πλειστηριασμών είναι μεγάλη. Παρόλα όσα ακούγονται και παρά την εικόνα που προσπαθούν να δώσουν τα κυρίαρχα ΜΜΕ, ότι δεν υπάρχει πολύ σοβαρό πρόβλημα, ότι υπάρχουν οι πλατφόρμες ρύθμισης, ότι προστατεύονται τα ευάλωτα νοικοκυριά, αν και αναγνωρίζουμε ότι είναι σημαντικά εργαλεία, δεν απαντούν στο συνολικό πρόβλημα. Η εικόνα που έχουμε εμείς, βασισμένη σε μια πολλή αναλυτική περιγραφή των πλειστηριασμών που για ένα χρόνο καταγράφουμε στο Παρατηρητήριο, από τον Σεπτέμβριο του 2021 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022, είναι ζοφερή, τα πράγματα εξελίσσονται προς το χειρότερο. Ενδεικτικά μέσα στο 2022 αναγγέλθηκαν χοντρικά 51.000 πλειστηριασμοί και ολοκληρώθηκαν 38.000 πλειστηριασμοί εκ των οποίων 8.750 άνθρωποι έχασαν τα ακίνητά τους.” Ακολουθεί το βίντεο με την σύντομη τοποθέτηση της συντονίστριας του πάνελ, Τόνιας Κατερίνη, από την Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών.
Ο δικηγόρος Λάμπρος Παπαϊωάννου πήρε πρώτος το λόγο τονίζοντας πως τα νούμερα στα οποία αναφέρθηκε η Τόνια Κατερίνη, αποτυπώνουν τη γενιά των δανείων που κοκκίνισαν στις αρχές της οικονομικής κρίσης. Δεν συμπεριλαμβάνονται δάνεια που θα κοκκινίσουν αυτή την περίοδο της ενεργειακής κρίσης φτώχειας του πληθωρισμού και της ακρίβειας, ούτε αυτά που θα κοκκινίσουν εξαιτίας της μονομερούς αύξησης του επιτοκίου από την Κεντρική Τράπεζα. Επιπλέον σε αυτά θα έρθουν μερικά από τα δάνεια που έχουν ρυθμιστεί με το Νόμο Κατσέλη. Στο σημείο αυτό εξήγησε για τα προβλήματα που έχουν αρχίσει και θα αντιμετωπίσουν όσοι δανειολήπτες “σώθηκαν”, κάνοντας χρήση του Νόμου Κατσέλη. Αναρωτήθηκε αν το δικαίωμα στη στέγη αποτελεί θεμελειώδες ανθρώπινο δικαίωμα που κατοχυρώνεται από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο ή μέσα από αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Αν και υπάρχει χώρος για νομικό ακτιβισμό με σκοπό να υπάρξουν αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων που να ερμηνεύσουν προς αυτή την κατεύθυνση τη Χάρτα για τα Θεμελειώδη Δικαιώματα του Ανθρώπου, κατέστησε σαφές ότι προστασία της κατοικίας στην Ελλάδα δεν υπάρχει, ούτε για την πρώτη, ούτε για την κύρια, ούτε για ευάλωτα νοικοκυριά. Προς το τέλος της τοποθέτησής του αναφέρθηκε επίσης και στα όσα συμβαίνουν με τα funds του εξωτερικού.
Δείτε βίντεο με την τοποθέτησή του, διάρκειας 27′:47″.
Ο δικηγόρος Παναγιώτης Κολοβός ήταν επίσης σαφής στο ότι το σημερινό νομικό καθεστώς για την κατοικία είναι μηδενικής προστασίας. Εξήγησε με λεπτομέρειες τον Πτωχευτικό Νόμο και τα βασικά προβλήματά του, με ειδική αναφορά σε 7 σημεία αλλά και στα άρθρα 217-226 που αφορούν την πολυδιαφημισμένη προστασία των ευάλωτων, που κατά τη γνώμη του δεν ισχύει, γιατί ο ορισμός του ευάλωτου είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Αναφέρθηκε στον ορισμό του ευάλωτου ως “κυβερνητική κοροϊδία”. Ως προς τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, εξήγησε ότι το κράτος – για άλλη μια φορά – θα εγγυηθεί τα κόκκινα δάνεια στη σημερινή εμπορική τους αξία στις τράπεζες, αναλαμβάνοντας την ιδιοκτησία των βεβαρημένων ακινήτων, θα πιέσει τις εισπράξεις από τους ανθρώπους που δέχονται να πληρώνουν το σπίτι τους με τη μορφή ενοικίου και αν οι τελευταίοι καταφέρουν να τα ξαναγοράσουν θα τους τα επιστρέφει, διαφορετικά στην πορεία θα πρέπει να τα πουλά, να τα μεταβιβάζει κλπ, οπότε θα καταλήξουν πάλι σε τράπεζες, σε funds ή σε αντίστοιχους επενδυτές. Σε όλη αυτή τη διαδικασία αναλαμβάνει και το κόστος συντήρησης, αφού βέβαια έχει και πλήρως αποζημιώσει τις τράπεζες για την αξία τους. Στη συνέχεια ο Παναγιώτης Κολοβός σχολίασε και τη διάταξη που περιγράφει την πρόληψη της αφερεγγυότητας, τη λεγόμενη πλατφόρμα των 240 δόσεων.
Δείτε βίντεο με την τοποθέτησή του διάρκειας 23′:20″.
Ο δικηγόρος Γιάννης Γιατζουράκης πήρε το νήμα από τους προηγούμενους ομιλητές και ασχολήθηκε με τη διαταγή πληρωμής εξηγώντας πώς συνεχίζει η διαδικασία μετά. Αναφέρθηκε στο χρονικό περιθώριο, στη βραδύτητα εκδίκασης της ελληνικής δικαιοσύνης και άρα στην περίπου δεκαετή ανάσα που αυτή έδινε στα κόκκινα δάνεια και υπογράμμισε ότι με τις νέες νομοθεσίες αυτό δεν ισχύει. Υποστήριξε ότι είναι λίγες οι περιπτώσεις που ακυρώνονται στο δικαστήριο πλέον λόγω διαδικαστικών προβλημάτων ή ελλείψεων, λαθών, παραβλέψεων κλπ. Τέλος αναρωτήθηκε ποιους τελικά αφορά αυτό το ζήτημα των κόκκινων δανείων, συμπληρώνοντας πως όσο το θέμα αφορά μόνο την αριστερά και όχι τους ίδιους τους δανειολήπτες/τριες, των οποίων τα σπίτια απειλούνται, τα πράγματα είναι δύσκολα.
Δείτε το βίντεο με την τοποθέτησή του διάρκειας 08′:38″.
Τέλος, η Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών καλεί σε αντίσταση όλες και όλους όσοι έχουν δυσκολίες ή έρχονται να τους πάρουν το σπίτι. Δίνουν τα παρακάτω τηλέφωνα επικοινωνίας και διαβεβαιώνουν ότι το κίνημα θα κάνει ό,τι μπορεί για να μην μείνει καμία και κανένας μόνος του σε αυτή την στεγαστική κρίση.
Τηλ επικοιωνίας: 6907549089, 6940604232.
Έχετε ή απειλείστε με κόκκινο δάνειο; Τρεις δικηγόροι εξηγούν ζητήματα πλειστηριασμών και εξώσεων
